امروز که بیش از یکسال از آن ایام می گذرد بیش از پیش معتفدم که کیمیای امروز ایران ، کاهش منازعات و پایان مخاصمات در ایامی است که سخت ترین و پیجیده ترین شرایط را تجربه می کنیم .
«ولاتنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم و اصبروا انّ الله مع الصابرین» روایت صریح قران مجید است. در تفسیر این ایه گفته شده است که « اگر به نزاع با یکدیگر برخیزید سست می شوید و «قوت و عظمت» و جریان امور بر وفق مرادتان از میان خواهد رفت.» برای این روایت، مصادیق تاریخی فراوانی در تاریح جهان ، اسلام وایران می توان برشمرد . در از اندلس تا مسائل فعلی جهان اسلام در افعانستان ، لنان و عراق . روایت سقوط اصفهان در دوران صفوی هم مصداق روشن و مشخص دیگری است .
رهبری معظم انقلاب اسلامی نیز در سخنرانی نوروزی امسال خود بدرستی بر موضوع تنازعات تاکید داشته اند. ایشان در این بیانات به تفکیک سه نوع نزاع فرمودند : «گاهی انسان تنازع هایی مشاهده میکند بین آحاد ملّت یا بین بعضی مسئولین با یکدیگر یا بین مسئولین و آحاد ملّت، غالباً پوچ؛ انسان نگاه میکند، غالباً برخاسته‌ی از تخیّلات و توهّمات و در مواردی از بی‌تقوایی. »
واقعیت هم این است که مردم از کشمکش مداوم خسته و فرسوده‌اند ، مردم می خواهند برای مشکلات اصلی و ضروری آن‌ها راه حل ارائه و به سمت تحقق آن گام برداشته شود . در این چارچوب باید با اصالت دادن به گفت وگو، مدارا و تحمل، به منازعات و جدل هایی که امید به اینده را می‌کشد پایان دهیم و گفت‌وگوی اجتماعی فراگیر، اصلاحگر و کارآفرین با توان حل منازعات را شکل دهیم. باور دارم تا زمانی که محیط عمومی کشور مملو از جدال و منازعه است و امید و اعتماد در حال فروپاشی است هیچ برنامه و وعده سیاسی اقتصادی به کمال محقق نخواهد شد.
پیش از این هم گفته ام : «تاریخ ما آکنده از اگرهاست» اگر هایی که متمرکز بر این است که اگر فلان بازیگران و کنشگران می توانستند اختلاف خود را کنار بگذارند، اگر مشروطه خواهان چند شقه نمی شدند ، اگر منافع ملی در دام اختلافات جناحی نمی افتاد و اگرهای مشابه فراوان . بر همین اساس مهم است که امروز به گونه ای عمل نکنیم که فردای تاریخ گفته شود اگر امروز این منازعات وجود نداشت آن اتفاق تلخ نمی افتاد.
باید با همه توان در مقابل تشدید و گسترش منازعات بایستیم در منازعاتی که متاسفانه هر ابزاری مجاز تلقی می شود : از توطئه های کثیف سیاسی تا ترور رسانه ای . کافی است مروری گذار داشته باشیم تا ببینیم منازعه چه بر سر اخلاق عمومی، اعتماد و سرمایه های اجتماعی آورده است. در این چارچوب است که معتقدم ما به کارافرین سیاسی نیاز داریم. کارافرینی فقط صفت مردان اقتصاد نیست. کارآفرین سیاسی صحنه بازی را تغییر می دهد. تخیل را خلاقانه به صحنه عمل می آورد. کارافرین اقتصادی خاک را به نظر کیمیا می کند و کارآفرین سیاسی رقابت سیاسی را جایگزین منازعه می نماید.
بپذیریم سیاستگذاری در محیط منازعه ناممکن است. نسبت به هزینه های سنگین اختلاف و منازعه واقف باشیم. باید اقرار کنیم که در یک کشتی طوفان زده نشسته ایم. راهزنانی بیرحم کمین کرده اند، میخواهند کشور را به تاراج ببرند و منازعه بیش از هر چیز دیگر آنها رابه طمع انداخته است . بر سر نقاط مشترک تاکید کنیم و بدانیم میتوانیم بسط قدرت را جایگزین توزیع قدرت سازیم. بر سر سفره کوچک نزاع نکنیم و به بزرگ شدن قدرت ایران اسلامی بیاندیشیم .
باید همکاری برای حل مسائل پیچیده کشور یک اصل شود. مسئله عدالت، شفافیت، توانمندسازی مردم و دهها مسئله دیگر که هر روز حل آنها مشکلتر میشود باید محور گفت و گوی اجتماعی شود تا ببینیم چگونه میتوانیم برای حل آنها نیروهای خود را سازماندهی کنیم. جدا از هر تفکر سیاسی دوریکدیگر جمع شویم و بر سر این مسائل گفتگو کنیم. مرزهای مشترک ما تنها مرزهای جغرافیا نیست. همانگونه که برای حفظ مرزهای کشور همه در یک جبهه خواهیم بود برای بهبود معیشت مردم متحد شویم. منازعه از سیاست شروع میشود و سپس نظام اداری را تبدیل به صحنه نبرد قدرت میسازد. نظام اداری پس از سیاسی شدن خود به عنوان عامل تشدید کننده منازعه تبدیل می شود.
در خصوص الزامات ضروری برای حرکت به سمت پایان منازعات در اینده نکاتی خواهم گفت اما در این متن می خواهم تاکید کنم که شکل گیری یک گفت و گوی اجتماعی پیرامون اهمیت ، چرایی و چگونگی پایان منازعات، گام اول است که امیدوارم بتوان در این خصوص قدم برداشت .